Plagiat (łac. plagium – kradzież) to ogólne określenie na kradzież własności intelektualnej, zarówno naukowej, literackiej, jak i artystycznej. Plagiaty to najczęściej nieoznaczone cytaty, czyli fragmenty cudzej twórczości skopiowane bez odniesienia do oryginalnego źródła wraz z przypisaniem sobie ich autorstwa.
Cytaty stanowią nieodłączny element wymiany myśli, bez którego rozwój nauki i sztuki nie byłby możliwy. Dlatego problem plagiatów na stałe towarzyszy tym dziedzinom, a granica pomiędzy cytatem a plagiatem jest często trudna do ustalenia. Jest to poważny problem zwłaszcza w Internecie, którego popularność w dużej mierze opiera się właśnie na możliwości swobodnego kopiowania i przesyłania informacji.
Mimo to istnieją pewne prawnie określone wytyczne, które pozwalają (przynajmniej w większości przypadków) na ustalenie, czy dane dzieło lub jego fragment jest plagiatem, czy jedynie cytatem bądź inspiracją. Kluczowym elementem definicji plagiatu jest świadome wykorzystanie czyjegoś dorobku intelektualnego i przypisanie sobie do niego autorstwa. Tak sformułowana definicja pozwala wyeliminować zapożyczenia nieświadome i/lub nieistotne.
Rozwój intelektualny zawsze odbywa się na bazie dorobku poprzedników, dlatego całkowita rezygnacja z zapożyczeń byłaby po prostu niemożliwa. Poza tym istnieje pewien podstawowy zbiór informacji określany często mianem „wiedzy powszechnej”. Posługiwanie się tą wiedzą nie wymaga odwołań do konkretnych autorów; zresztą ich ustalenie może być po prostu niemożliwe. Wymóg świadomej kradzieży cudzej własności intelektualnej pozwala postawić dość jasną granicę pomiędzy „wiedzą powszechną” a indywidualnymi osiągnięciami poszczególnych autorów. Jeżeli czyjaś praca nie wykracza poza ramy „wiedzy powszechnej”, to nie jest ona plagiatem; jest ona po prostu wtórna i nie wnosi niczego nowego. Z plagiatem mamy do czynienia dopiero wówczas, gdy autor świadomie przypisuje sobie treści, o których wiadomo, że są autorstwa kogoś innego.
Jednakże nawet i ta definicja nie uwzględnia wszystkich możliwości. Otóż miłośnicy kina i melomani z pewnością znają pojęcia „remake” oraz „cover”. Takim mianem, odpowiednio w odniesieniu do filmów i utworów muzycznych, określa się cytaty artystyczne polegające na poddaniu czyjegoś dzieła przeróbce na tyle nieznacznej, że podobieństwo do oryginału nadal pozostaje łatwe do wykrycia. Bez wątpienia mamy tu do czynienia ze świadomym posłużeniem się czyimś dorobkiem intelektualnym, zaś określenie autorstwa pozostaje kwestią dość rozmytą. Mimo to wymienione przypadki nie są plagiatami, ponieważ celem nie jest tu przywłaszczenie sobie autorstwa czyjegoś dzieła, lecz coś zupełnie przeciwnego: oddanie hołdu dla wielkości tegoż dzieła.
Kwestia ta wygląda jeszcze inaczej w przypadku gatunków muzycznych opartych na samplingu. Ponieważ sample to nieoznaczone cytaty, niektórzy skłonni są posądzać posługujących się nimi muzyków o plagiatowanie cudzej twórczości. Z drugiej strony większość powstałych w ten sposób utworów ma swoją własną tożsamość i nie można im odmówić oryginalności. Dlatego każdy taki przypadek należy oceniać z osobna.