Religie współczesnej Afryki stanowią stale dynamiczny obraz. Żywa substancja rodzimych religii afrykańskich jest stale poddawana atakom islamu i chrześcijaństwa, które napierają ze wszystkich stron kontynentu. Na ich stykach wytworzyły się religie synkretyczne, łączące elementy rodzimych religii z islamem bądź chrześcijaństwem. Stąd obserwujemy w Afryce trzy główne nurty. Po pierwsze, rodzime religie Afryki, po drugie religie synkretyczne oraz czarny islam. Rodzime systemy religijne istnieją w ścisłym związku ze strukturami społeczno-ekonomicznymi. Na tej podstawie można je podzielić na 4 odmiany: religie ludów łowieckich, religie ludów pasterskich, religie ludów rolniczych obszarów stepowych oraz , religie ludów rolniczych obszarów leśnych. W ramach tego układu istnieją jeszcze wewnętrzne podziały. U podstaw ludów łowieckich leży prototemizm, czyli regulacja stosunków miedzy człowiekiem a danym gatunkiem zwierzęcia na podstawie pokrewieństwa. Ludy pasterskie żyjące z hodowli bydła, postawiły te zwierzęta na piedestale praktyk religijnych. Ponadto także ważna jest rola żywiołów natury. Wiara w istotę najwyższą łączy się tutaj także z kultem przodków. Z kolei religie ludów rolniczych obszarów stepowych są całkowicie manistyczne. Wiara w istotę najwyższą nie istnieje, a kult ciał niebieskich połączony jest z kultem ziemi oraz żywiołów przyrody. Czci się deszcz lub słońce jak istotę najwyższą. Siedzibą bogów, czyli duchów przodków jest ziemia, a nie niebo.Religie ludów rolniczych obszarów leśnych charakteryzują się kultem ciał niebieskich, szczególnie księżyca.
Na terenie Czarnej Afryki funkcjonuje wiele religii tradycyjnych, rodzimych- stąd też panteon afrykański jest bardzo rozbudowany. Rolę świętych ksiąg pełnią mity. Przekazywane drogą ustną, tłumaczą najważniejsze i nurtujące ludność problemy np. skąd pochodzi człowiek? Co po śmierci? Mity określają też kodeks moralny i etyczny człowieka, a także normy społeczne, jakie funkcjonują w danej grupie etnicznej. W mitologiach wielu ludów Czarnej Afryki można zauważyć pewne wspólne cechy, takie jak: występowanie pojęcia boga najwyższego, czyli stwórcy wszechświata. Stoi on najwyżej w panteonie, ale nie jest najważniejszy w kulcie. Nie poświęca mu się zatem żadnych świątyń, nie rzeźbi się jego wizerunków i nie dedykuje świąt. Wszystko to ma zastosowanie jeśli chodzi o pozostałe bóstwa. Pozostali bogowie mają udział w dziele stworzenia. Im to bowiem bóg zleca stworzenie ziemi i człowieka. Mniejsze bóstwa znane są w całej grupie etnicznej bądź mają wymiar lokalny. Często jak duchy uosabiają siły natury lub nadzorują ludzkie życie. Świat afrykański pełen jest duchów. Chociaż nie są widzialne wierzy się, że mają oni podobny wygląd do ludzi. W świętach i obrzędach poświeconym bogom, bóstwom i duchom uczestniczy cała społeczność lokalna. Mają one ustrzec społeczność przed epidemią, głodem i innymi nieszczęściami. Obrzędy te mają zatem charakter przebłagalny.