Sprawność działania oraz trwałość wielu układów mechanicznych tj. układy wspomagania czy skrzynie biegów, w dużym stopniu zależy od czystości cieczy roboczej, wykorzystywanej do smarowania i pracy tych układów. By ciecz robocza pozostała wolna od różnego rodzaju zanieczyszczeń, konieczne staje się jej bieżące oczyszczanie. Do tego celu wykorzystuje się różnego rodzaju filtry. Jednym ze szczególnych typów filtrów wykorzystywanych w przemyśle, w maszynach rolniczych, pojazdach ciężarowych czy autobusach, są różnego rodzaju filtry hydrauliczne. Podstawowym celem działania takich filtrów jest wychwycenie z cieczy roboczej znajdujących się w niej zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych. Mogą to być różnego rodzaju związki chemiczne, woda, kwasy, produkty utleniania, drobiny piasku lub metalu, a nawet bakterie.
Współczesne filtry hydrauliczne to urządzenia o dużej czułości i wysokiej sprawności działania. Dzięki ich zastosowaniu bez trudu możemy poradzić sobie z usunięciem większości popularnych zanieczyszczeń, które w innym przypadku, w szybkim czasie doprowadziłyby do uszkodzenia lub całkowitego zniszczenia danego układu mechanicznego. Obecne zastosowania filtrów hydraulicznych to przede wszystkim przemysł ciężki i stoczniowy, budownictwo, transport masowy, przemysł maszynowy, a także rolnictwo.
Filtry hydrauliczne występują przynajmniej w kilku różnych wersjach konstrukcyjnych, co wpływa na możliwość ich zastosowania w różnych branżach i w różnego typu urządzeniach, maszynach przemysłowych, pojazdach ciężarowych, urządzeniach rolniczych i wielu innych. Najbardziej popularne kategorie filtrów hydraulicznych to filtry wysokociśnieniowe, powrotne, ssawne, wylewowo-napowietrzające oraz puszkowe. Te ostatnie to najczęściej spotykany typ filtrów oleju w silnikach spalinowych. Wynika to zamkniętej konstrukcji filtra, która ułatwia montaż i wymianę urządzenia na nowe, bez zwiększania ryzyka przedostania się do układu zewnętrznych zanieczyszczeń. Filtry puszkowe choć mają podobny wygląd, często różnią się od siebie rodzajem konstrukcji wewnętrznej. Dlatego filtr hydrauliczny do każdego urządzenia musi być dobierany w sposób indywidualny, zgodnie z zaleceniami producenta konkretnego pojazdu lub maszyny. Do najbardziej zaawansowanych technicznie konstrukcji należą filtry wysokociśnieniowe, które muszą sprostać wyzwaniom pracy w zamkniętych układach o podwyższonym ciśnieniu. Filtr wysokociśnieniowe muszą posiadać dodatkowe zabezpieczenia, tak by mogły gwarantować zachowanie pełnej szczelności całego układu.
Wysokie ciśnienie jakie często panuje w układzie hydraulicznym zmusza do stosowania bardziej odpornych mechanicznie materiałów filtracyjnych, niż w innych układach. W filtrach hydraulicznych stosuje się nie tyle same bibuły filtracyjne, co bibuły wzmocnione (przez wprasowanie) obustronnie włóknem szklanym lub siatki mikronowe ze stali nierdzewnej.