Działalność przemysłowa, niektóre procesy produkcyjne, a także użytkowanie pewnych rodzajów narzędzi, maszyn i urządzeń przemysłowych, może przyczyniać się do zwiększenia ryzyka wybuchu, na przykład poprzez nagromadzenie w danym miejscu łatwopalnych gazów lub cieczy. Oczywiście w różnych sytuacjach takie ryzyko jest inne, stąd potrzebna jest precyzyjna ocena zagrożenia wybuchem. Taka ocena wykonywana jest zawsze indywidualnie dla konkretnego miejsca i konkretnej sytuacji – linii produkcyjnej lub zakładu przemysłowego, i obejmuje szereg różnych elementów technicznych odnoszących się do konkretnego procesu produkcyjnego lub każdego z procesów pracy w ramach działania danego zakładu pracy, najczęściej zakładu produkcyjnego.
Indywidualną ocenę zagrożenia przed wybuchem opracowuje się na podstawie analizy takich elementów technicznych jak: narzędzia wykorzystywane do pracy, ogólna charakterystyka danego budynku oraz istniejących w nim instalacji technicznych, substancje wykorzystywane podczas pracy, rodzaje procesów produkcyjnych stosowanych w danym zakładzie pracy oraz sposób organizacji pracy. Ocena zagrożenia wybuchem powinna uwzględniać również różnego rodzaju interakcje i wzajemne wpływy poszczególnych, wymienionych wyżej elementów, na przykład powiązanie między procesem produkcyjnym a rodzajem substancji używanych podczas produkcji. Jeśli uwzględni się wszystkie tego typu elementy, ocena staje się bardziej wiarygodna, a tym samym przydatność tego typu oceny staje się zdecydowanie większa.
W myśl obowiązujących przepisów prawnych ocena zagrożenia wybuchem jest obowiązkiem każdego przedsiębiorstwa produkcyjnego i jest weryfikowana przez właściwy Inspektorat Państwowej Inspekcji Pracy. Jeśli przedsiębiorstwo nie wykona tego typu oceny może ponieść przewidziane w przepisach prawa konsekwencje, na przykład zostać ukarane kosztownym mandatem. Warto zatem już na etapie budowy zakładu zamówić ekspertyzę, która scharakteryzuje ewentualne zagrożenia i wskaże te elementy, które warto poprawić lub zmienić, by ryzyko wybuchem było znacznie mniejsze.
Warto pamiętać, że dokonanie wiarygodnej i rzetelnej analizy zagrożenia wybuchem ma wymiar nie tylko prawny, ale także, a może przede wszystkim wymiar praktyczny. Bezpieczne środowisko pracy to mniejsze ryzyko ewentualnych przestojów będących wynikiem groźnych w skutkach wybuchów. Nieprzewidziany wybuch stanowi zagrożenie nie tylko dla pracowników, ale także dla całego zakładu, dla zachowania ciągłości produkcji, a tym samym dla jego kondycji finansowej.