Ciekawą konsekwencją postępującej destrukcji rynku płyt CD przez format MP3 jest wzrost popularności płyt winylowych. Oczywiście płyty te zawsze miały swoje grono wiernych wielbicieli, jednakże nie sposób nie zauważyć wzrostu sprzedaży muzyki zapisanej na tym nośniku, jaki miał miejsce w ciągu ostatniej dekady. Naturalną konsekwencją tego zjawiska jest także zwiększone zapotrzebowanie na odtwarzacze popularnych „winyli”, czyli gramofony (często błędnie nazywane adapterami). Czym powinniśmy się kierować, kupując taki odtwarzacz?
Najważniejszym elementem każdego gramofonu jest wkładka gramofonowa, do której przymocowana jest igła. Ta ostatnia jest najszybciej zużywającym się elementem urządzenia, toteż kupując używany gramofon, musimy się liczyć z koniecznością jej wymiany (często niezbędna jest wymiana całej wkładki). Jakość odtwarzanego dźwięku w największym stopniu zależy właśnie od tych dwóch części. Co więcej, każda wkładka ma żywotność jasno określoną przez producenta, a powstrzymywanie się przed jej wymianą może prowadzić do uszkodzenia płyt. Wobec tego jedną z kluczowych kwestii, na które należy zwrócić uwagę podczas zakupu, jest dostępność części zamiennych do interesującego nas modelu.
Drugim istotnym elementem decydującym o jakości gramofonu jest jego napęd. Gramofony posiadają napęd paskowy (ang. belt drive) lub bezpośredni (direct drive). Ten pierwszy jest uważany za doskonalszy przez bardziej tradycjonalistycznie nastawioną część słuchaczy. Zwracają oni uwagę, że napęd bezpośredni ma większy moment obrotowy i mniejszą bezwładność płyty, co sprawia, że wibracje silnika mogą w słyszalny sposób wpływać na ruch płyty. Z drugiej strony solidny napęd paskowy sporo nas zakosztuje, a ten kupiony po okazyjnej cenie może okazać się zawodny, np. zwalniać lub przyspieszać odtwarzaną muzykę. Jeżeli nasz budżet jest ograniczony, lepiej zdecydować się na gramofon z napędem bezpośrednim.
Gramofony można też podzielić na manualne i automatyczne. Wersja manualna wymaga od słuchacza samodzielnego umieszczenia ramienia na właściwymi miejscu na płycie. Po odtworzeniu całej płyty igła będzie się kręciła na „jałowym biegu”, dopóki ktoś jej nie zdejmie. Z kolei gramofony automatyczne są wyposażone w tzw. ramię tangencjalne (zwane też liniowym), którym steruje się automatycznie za pomocą odpowiednich klawiszy na obudowie urządzenia.
Ramiona w poszczególnych odtwarzaczach mogą wyraźnie różnić się wyglądem, niemniej nas powinno przede wszystkim zainteresować to, czy pozwalają na precyzyjną regulację nacisku igły na płytę. Ów nacisk zwykle oscyluje w granicach od 1.75 do 2g, a jego siła znacząco odbija się na brzmieniu płyty. Ramię powinno również umożliwiać regulowanie tzw. siły odśrodkowej – w przeciwnym razie igła może wypadać z rowków na płycie.
Jeżeli wszystkie wymienione elementy funkcjonują bez zarzutu, możemy zdecydować się na zakup gramofonu bez obaw o jakość odtwarzanego dźwięku i dobrostan naszych cennych płyt.